Γράφει η Γεωργία Πανταζή

Λογοθεραπεύτρια

Κέντρο Ειδικών Θεραπειών

Αγίου Παντελεήμονος 13 - Αγνώστου Στρατιώτη (γωνία) • Πολίχνη

ΤΗΛ. 2310 667046

www.pantazi-logotherapy.gr

Κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Μεγαλώνοντας, ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα στην οποία βρίσκεται, ξεδιπλώνει με μοναδικό τρόπο τις γλωσσικές του ικανότητες. Τα στάδια ανάπτυξης λόγου και ομιλίας που συνήθως συναντάμε στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρονται στο μέσο όρο των παιδιών. Συνεπώς, οποιαδήποτε μικρή απόκλιση που παρατηρούν οι γονείς στο δικό τους παιδί, δεν ερμηνεύεται απαραίτητα ως κάποια διαταραχή λόγου, ούτε ότι το παιδί θα πρέπει να ενταχθεί, οπωσδήποτε, σε πρόγραμμα λογοθεραπευτικής παρέμβασης.

ΣΤΑΔΙΑ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ

0 – 6 μηνών
Τρομάζει με ήχους.
Αναγνωρίζει ήχους.
Εντοπίζει τον ήχο γυρνώντας το κεφάλι.
Μιμείται ήχους.
Χρησιμοποιεί ήχους ή χειρονομίες για να υποδείξει ανάγκες.
Χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες.
Χαμογελάει όταν του μιλάνε.
Χρησιμοποιεί τα φωνήματα /b/, /p/ και /m/ όταν μουρμουρίζει.

7 – 12 μηνών
Καταλαβαίνει το ναι και το όχι.
Καταλαβαίνει και αποκρίνεται στο όνομά του.
Ακούει και μιμείται περισσότερους ήχους.
Αναγνωρίζει λέξεις που σχετίζονται με συνηθισμένα αντικείμενα (π.χ. ποτήρι, παπούτσι, γάλα).
Ακούει όταν του μιλάς.
Αρχίζει να μετατρέπει το μουρμούρισμα σε ακατάληπτη γλώσσα.
Παράγει μία ή περισσότερες λέξεις.
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 1-3 λέξεων.
Κατανοεί απλές εντολές. 

13 – 18 μηνών
Χρησιμοποιεί μη καταληπτή ομιλία.
Παραλείπει μερικά αρχικά σύμφωνα και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα.
Ακολουθεί απλές εντολές.
Αναγνωρίζει 1 με 3 μέρη του σώματος.
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από 3 έως 20 ή περισσότερες λέξεις (κυρίως ουσιαστικά).
Συνδυάζει χειρονομίες και λόγο.

19 – 24 μηνών
Είναι 25 – 50% κατανοητό στους ξένους.
Αρχίζει να συνδυάζει ουσιαστικά και ρήματα.
Αρχίζει να χρησιμοποιεί αντωνυμίες.
Χρησιμοποιεί κατάλληλο χρωματισμό στη φωνή για τις ερωτήσεις.
Απαντά στην ερώτηση «τι είναι αυτό;»
Διασκεδάζει ακούγοντας ιστορίες.
Γνωρίζει 5 μέρη του σώματος.
Ονομάζει οικεία αντικείμενα.
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50-100 λέξεων.
Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 300 ή περισσότερων λέξεων. 

2 – 3 ετών
Ο λόγος είναι καταληπτός 50-75%.
Καταλαβαίνει το «ένα» και τα «πολλά».
Εκφράζει την ανάγκη για τουαλέτα (πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά).
Ζητάει αντικείμενα με το όνομά τους.
Δείχνει τις εικόνες σε βιβλίο ονομάζοντάς τις.
Αναγνωρίζει διάφορα μέρη του σώματος.
Ακολουθεί απλές εντολές και απαντά σε απλές ερωτήσεις.
Απολαμβάνει να ακούει μικρές ιστορίες, τραγούδια και ρυθμούς.
Κάνει ερωτήσεις με 1 ή 2 λέξεις.
Χρησιμοποιεί φράσεις 3-4 λέξεων, με Υποκείμενο-Ρήμα-Αντικείμενο.
Χρησιμοποιεί μερικές προθέσεις, άρθρα, ρήματα στον ενεστώτα, ομαλό πληθυντικό και ανώμαλους τύπους στον αόριστο.
Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 500 ή 900 ή περισσότερων λέξεων.
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50 έως 250 ή περισσότερων λέξεων (ραγδαία ανάπτυξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου).
Παρουσιάζει πολλαπλά γραμματικά λάθη.
Καταλαβαίνει τα περισσότερα πράγματα από αυτά που λέγονται.
Μιλάει με δυνατή φωνή.
Χρησιμοποιεί τα φωνήεντα σωστά.
Χρησιμοποιεί σωστά σύμφωνα σε αρχική θέση.
Χρησιμοποιεί το βοηθητικό «είναι». 

3 – 4 ετών
Καταλαβαίνει τη λειτουργία των αντικειμένων.
Καταλαβαίνει διαφορές στις έννοιες (σταματώ-ξεκινώ, μέσα-έξω, μικρό-μεγάλο).
Ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 2 και 3 μέρη.
Ρωτάει και απαντάει σε απλές ερωτήσεις (ποιος, τι, που, γιατί).
Συχνά κάνει ερωτήσεις και ζητά λεπτομέρειες στις απαντήσεις.
Χρησιμοποιεί την ομιλία για να εκφράσει συναισθήματα.
Χρησιμοποιεί 4 με 5 λέξεις στις προτάσεις.
Αναγνωρίζει αντικείμενα με το όνομά τους.
Χειρίζεται επιδέξια τους ενήλικες και παρατηρεί.
Χρησιμοποιεί ουσιαστικά και ρήματα πιο συχνά.
Έχει αίσθηση του παρελθόντος και του μέλλοντος.
Έχει ένα αντιληπτικό λεξιλόγιο 1200-2000 λέξεων.
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 800-1500 λέξεων.
Ο λόγος είναι 80% καταληπτός.
Η γραμματική βελτιώνεται αν και κάποια λάθη επιμένουν.
Κατάλληλη χρήση του «είμαι» και «είναι» στις προτάσεις.
Βάζει δύο γεγονότα σε χρονολογική σειρά.
Συμμετέχει σε συζητήσεις.

4 – 5 ετών
Κατανοεί τις έννοιες των αριθμών έως το 3.
Αναγνωρίζει 1 έως 3 χρώματα.
Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 2800 ή περισσότερων λέξεων.
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 900 έως 2000 ή περισσότερων λέξεων.
Μετράει ως το 10 μηχανικά.
Χρησιμοποιεί γραμματικά σωστές προτάσεις.
Χρησιμοποιεί προτάσεις 4 έως 8 λέξεων.
Απαντά σε σύνθετες ερωτήσεις που αποτελούνται από 2 μέρη.
Ρωτά για ορισμούς λέξεων.
Παράγει σύμφωνα με 90% ακρίβεια.
Μειώνεται σημαντικά ο αριθμός των συνεχών ηχητικών παραλείψεων και των υποκατάστατων.
Ο λόγος του είναι καταληπτός από τους ξένους.
Μιλά σχετικά με εμπειρίες στο σχολείο, σε σπίτια φίλων κτλ.
Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια μεγάλη ιστορία.
Δίνει προσοχή σε μια ιστορία και απαντά σε απλές ερωτήσεις σχετικά με αυτή.
Χρησιμοποιεί κτητικές αντωνυμίες, μέλλοντα χρόνο και συγκριτικά μορφήματα στις προτάσεις. 

5 – 6 ετών
Ονομάζει 6 βασικά χρώματα και 3 βασικά σχήματα.
Ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 3 μέρη.
Κάνει ερωτήσεις με το «πως».
Απαντά λεκτικά στο «Γεια» και στο «Τι κάνεις;».
Χρησιμοποιεί παρελθόντα χρόνο και μέλλοντα.
Χρησιμοποιεί συνδέσμους.
Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 13000 λέξεις.
Ονομάζει τα αντίθετα.
Ονομάζει διαδοχικά ημέρες της εβδομάδας.
Μετρά ως το 30 μηχανικά.
Ανταλλάσσει πληροφορίες και κάνει ερωτήσεις.
Χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρειες.
Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια ιστορία.
Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλει παιδικά ποιηματάκια.
Επικοινωνεί εύκολα με ενήλικες και άλλα παιδιά.

ΩΣΤΟΣΟ, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις οι οποίες θα πρέπει να αφυπνίσουν το γονέα να αναλάβει δράση και να ζητήσει εγκαίρως μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση από έναν επαγγελματία λογοθεραπευτή, ο οποίος είναι ο κατεξοχήν αρμόδιος επιστήμονας να διαγνώσει οποιαδήποτε δυσκολία στην επικοινωνία (λεκτική ή μη λεκτική) ή μία διαταραχή λόγου. Ο λογοθεραπευτής, με τη σειρά του θα συστήσει τι ακριβώς χρειάζεται το παιδί και αν κριθεί απαραίτητο θα παραπέμψει το παιδί σε άλλη ειδικότητα π.χ. εργοθεραπευτή, ΩΡΛ, παιδοψυχίατρο κ.τ.λ. Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί στον έγκαιρο σχεδιασμό εξατομικευμένης θεραπευτικής παρέμβασης, βοηθά στην πρόληψη πιθανών Μαθησιακών Δυσκολιών και αποτρέπει τη δημιουργία δευτερογενών διαταραχών ή συμπεριφορών όπως σχολική άρνηση, σχολική αποτυχία, επιθετικότητα, χαμηλή αυτοεκτίμηση κ.α.

Πότε πρέπει να απευθυνθώ σε λογοθεραπευτή;

- Αν δεν κατανοεί αυτό που του λέτε, δεν αντιδρά στις οδηγίες που του δίνετε ή δεν ανταποκρίνεται στις προσπάθειες που κάνετε για να επικοινωνήσετε μαζί του.

- Αν η ομιλία του δεν είναι σχετική με τις ερωτήσεις που του κάνετε ή με τη συζήτηση.

- Αν δεν μπορεί να μασήσει ή να καταπιεί την τροφή (υγρή ή στερεή) και πνίγεται.

- Αν τρώει επιλεκτικά μόνο συγκεκριμένα είδη και υφές τροφών πχ μπισκότα, γάλα, μακαρόνια κ.α.

- Αν ξαφνικά και απότομα η ομιλία του σταματήσει.

- Αν μιλάει ‘μωρουδίστικα’  μετά τα 4 και η ομιλία του δεν είναι καταληπτή από άλλους.

- Αν δε χρησιμοποιεί σωστά δομημένες προτάσεις ή έχει φτωχό λεξιλόγιο ή δεν αρθρώνει σωστά τους φθόγγους που αναπτύσσονται τελευταίοι στην ηλικία των 5 χρονών.

- Αν παρουσιάζει δυσκολία στη χρήση του ‘ρ’ ή του ‘θ’ στα 6 του χρόνια.

- Αν δεν δείχνει σημεία επικοινωνίας με το περιβάλλον και δεν αντιδρά σε ήχους.

- Αν κάνει στερεοτυπικές, μονότονες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις με το σώμα, τα χέρια ή το κεφάλι.

- Αν ασχολείται με ιδιόρρυθμο τρόπο με τα παιχνίδια του και έχει εμμονές.

- Αν δυσκολεύεται να ξεκινήσει να μιλάει, κολλάει στον πρώτο ήχο της λέξης ή επαναλαμβάνει πολλές φορές κάποια συλλαβή, λέξη ή μικρή φράση.

- Αν δυσκολεύεται να μάθει πράγματα καθημερινής ρουτίνας ακόμα και μετά από πολλές προσπάθειες.

- Αν δυσκολεύεται στην ανάγνωση και τη γραφή.

Επίσης, αν υπάρχουν δυσκολίες συμπεριφοράς που επηρεάζουν την επικοινωνία και τη κοινωνική συνδιαλλαγή του παιδιού στο οικογενειακό ή το σχολικό του περιβάλλον, όπως:

- Υπερκινητικότητα

- Διάσπαση προσοχής

- Μειωμένο εύρος προσοχής

- Έλλειψη βλεμματικής επαφής

- Αποστασιοποίηση από συνομήλικους

- Μεγάλα έντονα νευρικά ξεσπάσματα.

Λογοθεραπεία • Εργοθεραπεία • Ψυχολογική στήριξη • Συμβουλευτική γονέων

Αγίου Παντελεήμονος 13 - Αγνώστου Στρατιώτη (γωνία) • Πολίχνη

ΤΗΛ. 2310 667046

www.pantazi-logotherapy.gr