Γράφει η Δέσποινα Μέγγιου

Συντάκτρια της ομάδας citycampus.gr 

Οι δημιουργοί της τηλεοπτικής συσκευής όταν ολοκλήρωναν το επίτευγμά τους δεν φανταζόντουσαν την εμβέλεια που θα λάμβανε. Η κουλτούρα της τηλεόρασης δεν είναι αυτή που ίσως θα έπρεπε. Πλέον η τηλεόραση όντας ένα από τα μέσα ενημέρωσης, αποτελεί μια ηλεκτρονική συσκευή που δεν απουσιάζει από κανένα σπίτι. Η εισχώρησή της στην καθημερινότητα των πολιτών και των νέων επηρεάζει άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά πολλές πτυχές της ζωής τους, όπως για παράδειγμα την κουλτούρα τους.

Η κουλτούρα της τηλεόρασης

Για την έννοια της κουλτούρας έχουν αποδοθεί αρκετές ερμηνείες. Κάλλιστα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως υποσύνολο του πολιτισμού. Επί της ουσίας η λέξη αυτή περικλείει τους τρόπους με τους οποίους κάποιος αισθάνεται, συλλογίζεται και δρα.

Όσον αφορά την τηλεόραση πέρα από την συνεχή ειδησεογραφική κάλυψη που παρέχει τόσο για εγχώρια όσο και για διεθνή ζητήματα, μπορεί να διαδραματίσει ύψιστο ρόλο στην διαμόρφωση του πολιτισμικού χαρακτήρα των πολιτών και πιο συγκεκριμένα των νέων. Λόγω του ότι οι νέοι δεν έχουν διαμορφώσει πλήρως τον χαρακτήρα τους, επηρεάζονται πιο εύκολα. Μέσω της ενημέρωσης που παρέχει, λοιπόν, επιτυγχάνεται η μετάδοση γνώσεων από διάφορους τομείς όπως η επιστήμη ή η τέχνη. Η επαφή με επιστημονικά τεκμήρια, η προαγωγή της αισθητικής, διεγείρουν τον τρόπο σκέψης και οξύνουν την κριτική ικανότητα των τηλεθεατών.

Τηλεόραση, η παντοτινή συνήθεια

Η τηλεοπτική συσκευή όντως μια ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών καταπολεμά κάθε είδους προκατειλημμένων αντιλήψεων. Με την προβολή ειδήσεων, οι τηλεθεατές και πόσο μάλλον οι νέοι ενημερώνονται και διευρύνουν τις γνώσεις τους σχετικά με τον πολιτισμό άλλων εθνών. Το πλήθος των πληροφοριών που παρέχονται για τα πνευματικά επιτεύγματα των άλλων λαών, φέρνει πιο κοντά τα κράτη και δίνει την ευκαιρία για μια διεθνή επικοινωνία και γνωριμία. Έτσι, οι νέοι αποδέχονται την συνύπαρξη με διαφορετικούς πολιτισμούς και αποχωρίζονται τυχόν συμπεριφορές ξενοφοβίας.

Από την άλλη πλευρά η τηλεόραση και τα συμφέροντα που υπηρετεί, μπορούν να επηρεάσουν σε μέγιστο βαθμό την κουλτούρα των νέων. Οι νέοι όντως πολύ πιο ευάλωτοι και δίχως πείρα μπορούν να παρασυρθούν από τις κατευθυνόμενες ειδήσεις που προβάλλονται. Πρώτα από όλα, μέσω των τηλεοπτικών προγραμμάτων πολλές φορές προωθούνται λανθασμένα πρότυπα. Πιο συγκεκριμένα, αρκετές εκπομπές δίνουν έμφαση σε λάθος γεγονότα, προβάλουν ένα καταναλωτικό πρότυπο, ενισχύουν υλιστικές συμπεριφορές και προάγουν την εμπορευματοποίηση σε κάθε πτυχή της ζωής των ανθρώπων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση των ανθρώπων από τα πραγματικά ζητήματα που μαστίζουν την εποχή και αλλά και την ανούσια σπατάλη του ελεύθερου χρόνου.

Συνέπειες της χρήσης

Η κυριότερη συνέπεια των παραπάνω είναι η αποχαύνωση, μια κατάσταση πλήρους αδράνειας και νωθρότητας. Οι χαμηλού επιπέδου εκπομπές δίχως καμία ουσία επηρεάζουν άμεσα τον τρόπο σκέψης και δράσης των δεκτών, καθώς δεν ενθαρρύνουν τους γόνιμους προβληματισμούς, αλλά οδηγούν σε παθητικές συμπεριφορές. Πολλές φορές οι τηλεοπτικές εκπομπές αποτελούν έρμαια των πολιτών συμφερόντων και αποκλίνουν από τον πρωταρχικό τους στόχο, την ενημέρωση. Με την παραπλάνηση και την ανακατεύθυνση των πολιτών τους καθιστούν τα τέλεια θύματα χειραγώγησης.

Προφανώς και η αξία της τηλεοπτικής συσκευής είναι ανυπολόγιστη. Με το πέρας των χρόνων αποδεικνύεται ολοένα και περισσότερο η συμβολή της στην ειδησεογραφική κάλυψη των πολιτών. Παρόλα αυτά όμως, συναντώνται περιπτώσεις καταπάτησης των δημοκρατικών αρχών. Η μεροληπτική ενημέρωση και οι χαμηλού επιπέδου εκπομπές δεν θα έπρεπε να αποτελούν μέρος της σημερινής τηλεόρασης. Οι αρνητικές συνέπειες στην κουλτούρα των πολιτών θα πρέπει να περιοριστούν προτού απλωθούν πλήρως τα πλοκάμια του προβλήματος αυτού.